Kullanıcı Kılavuzu İptal

XML ve XSLT hakkında

Ara

Son güncelleme: 21 May 2021

Dreamweaver web sayfalarında XML ve XSLT kullanın.

Not:

Dreamweaver CC ve sonraki sürümlerinde kullanıcı arabirimi basitleştirilmiştir. Sonuç olarak, bu makalede açıklanan seçeneklerden bazılarını Dreamweaver CC ve sonraki sürümlerinde bulamayabilirsiniz. Daha fazla bilgi için bu makaleye bakın.

Web sayfalarında XML ve XSL kullanma

XML (Extensible Markup Language) bilgi yapılandırmanıza izin veren bir dildir. HTML gibi XML de bilgiyi etiketler kullanarak yapılandırmanıza izin verir, ancak XML etiketleri HTML etiketleri gibi önceden tanımlı değildir. XML bunun yerine kendi veri yapılarınızı (şema) en iyi tanımlayan etiketler oluşturmanıza izin verir. Etiketler, üst ve alt öğelerden oluşan bir şema oluşturmak için iç içe geçirilirler. XML şemasındaki tüm etiketlerin, çoğu HTML etiketi gibi bir açılma bir de kapatılma etiketi vardır.

Aşağıdaki örnekler bir XML dosyasının temel yapısını gösterir:

<?xml version=“1.0”> 
<mybooks> 
    <book bookid=“1”> 
        <pubdate>03/01/2004</pubdate> 
        <title>Displaying XML Data with Adobe Dreamweaver</title> 
        <author>Charles Brown</author> 
    </book> 
    <book bookid=“2”> 
        <pubdate>04/08/2004</pubdate> 
        <title>Understanding XML</title> 
        <author>John Thompson</author> 
    </book> 
</mybooks>

Bu örnekte her üst <kitap> etiketinde üç alt etiket bulunur: <yayin-tarihi>, <ad> ve <yazar>. Ancak her <kitap> etiketi ayrıca, şemada bir üst düzeyde bulunan <kitaplarim> etiketinin de alt etiketidir. XML etiketlerini, etiketleri başka etiketleri ile doğru sırada iç içe geçirdiğiniz ve her açma etiketine bir de kapatma etiketi koyduğunuz sürece istediğiniz gibi adlandırıp yapılandırabilirsiniz.

XML belgelerinde formatlama bulunmaz—sadece yapılandırılmış bilgi içerirler. Bir kez bir XML şemanız olduğunda, bilgileri göstermek için XSL (Extensible Stylesheet Language) kullanabilirsiniz. Basamaklı Stil Sayfaları (CSS) öğesinin HTML'i formatlamanıza izin verdiği gibi XSL de XML verilerini formatlamanıza izin verir. Bir XSL dosyasında stiller, sayfa öğeleri, yerleşim gibi şeyler tanımlayabilir ve dosyayı bir XML dosyasına iliştirebilirsiniz; böylece kullanıcılar ne zaman bir tarayıcıda o XML verilerini görüntülerse, veriler siz XSL dosyasında ne tanımladıysanız ona göre formatlanır. İçerik (XML verileri) ve sunum (XSL tarafından tanımlanır) birbirinden tamamen ayrılmış olması size, sunduğunuz bilgilerin bir web sayfasında nasıl gösterileceği üzerinde daha fazla kontrol sağlar. XSL özünde XML için bir sunum teknolojisidir, birincil çıktısı ise bir HTML sayfasıdır.

XSLT (Extensible Stylesheet Language Transformations) XSL'nin alt kümesi olan bir dildir ve XML verilerini bir web sayfasında somut olarak sergileme ve XSL stilleri ile HTML formunda okunabilir, belirli bir tarzda gösterilen bilgilere “dönüştürme” imkanı sunar. Bir uygulama sunucusu veya bir tarayıcı kullanarak XSL dönüşümleri yapmanızı sağlayan XSLT sayfaları oluşturmak için Dreamweaver'ı kullanabilirsiniz. Sunucu tarafı bir XSL dönüşümünde sunucu, XML ve XSL'i dönüştürme ve bir sayfada gösterme görevini üstlenir. İstemci tarafı bir dönüşümde tarayıcı (örneğin Internet Explorer) bu işleri üstlenir.

Sonunda kullandığınız yaklaşım (sunucu tarafı dönüşümü veya istemci tarafı dönüşümü) ne sonuç elde etmeye çalıştığınıza, hangi teknolojileri kullanabildiğinize, XML kaynak dosyalarına erişim düzeyinize ve başka etkenlere bakar. Her iki yaklaşımın da yararları ve sınırları vardır. Örneğin, sunucu tarafı dönüşümleri tüm tarayıcılarda çalışırken istemci tarafı dönüşümleri modern tarayıcılar ile sınırlıdır (Internet Explorer 6, Netscape 8, Mozilla 1.8 ve Firefox 1.0.2). Sunucu tarafı dönüşümleri, XML verilerini dinamik olarak kendi sunucunuzdan veya webdeki herhangi bir yerden göstermenize izin verirken istemci tarafı dönüşümlerinin sizin kendi web sunucunuzda yerel olarak barındırılan XML verileri kullanması gerekir. Son olarak sunucu tarafı dönüşümleri sayfalarınızı yapılandırılmış bir uygulama sunucusunda konuşlandırmanızı gerektirirken istemci tarafı dönüşümleri yalnızca bir web sunucusuna erişim gerektirir.

XML'yi anlama hakkında eğitim için bkz. www.adobe.com/go/vid0165_tr.

Sunucu tarafı XSL dönüşümleri

Dreamweaver, sunucu tarafı XSL dönüşümleri gerçekleştirmenize olanak tanıyan XSLT sayfaları oluşturma yöntemleri sağlar. Bir uygulama sunucusu XSL dönüşümleri gerçekleştirdiğinde, XML verilerini içeren dosya kendi sunucunuzda veya webdeki herhangi bir yerde durabilir. Ayrıca dönüştürülen verileri herhangi bir tarayıcı gösterebilir. Buna karşılık sunucu tarafı dönüşümler için sayfa konuşlandırmak biraz daha karmaşıktır ve uygulama sunucusuna erişiminiz olmasını gerektirir.

Sunucu tarafı XSL dönüşümleri ile çalışırken tam HTML belgeleri üreten XSLT sayfaları (tam XSLT sayfaları) veya bir HTML belgesinin bir kısmını üreten XSLT parçaları oluşturmak için Dreamweaver'ı kullanabilirsiniz. Tüm bir XSLT sayfası normal bir HTML sayfasına benzer. İçinde bir <body> etiketi ve bir <head> etiketi bulunur ve sayfada HTML ve XML verilerinin bir bileşimini sergilemenize izin verir. Bir XSLT parçası formatlanmış XML verileri gösteren, ayrı bir belge tarafından kullanılan bir kod parçasıdır. Tam bir XSLT sayfasından farklı olarak hiçbir <body> veya <head> etiketi içermeyen bağımsız bir dosyadır. Tek başına bir sayfada XML verileri sergilemek isterseniz, tüm bir XSLT sayfası oluşturur ve XML verilerinizi onunla ciltlersiniz. Buna karşılık varolan bir dinamik sayfanın —örneğin, spor malzemeleri satan bir mağazanın; spor skorlarının bir RSS beslemesi ile bir kenarında gösterildiği ana sayfasının—belirli bir kısmında XML verileri göstermek isterseniz, bir XSLT parçası oluşturur ve dinamik sayfada ona bir başvuru eklersiniz. XSLT parçaları oluşturmak ve bunları diğer dinamik sayfalar ile birlikte XML verileri ile kullanmak daha yaygın kullanılan senaryodur.

Bu tür sayfaları göstermede ilk adım, XSLT parçasını oluşturmaktır. Nihayetinde dinamik sayfada göstermek istediğiniz XML verilerinin yerleşimini, formatlamasını vs. içeren ayrı bir dosyadır. Bir kez XSLT parçasını oluşturduktan sonra, dinamik sayfanıza (örneğin, PHP veya ColdFusion sayfanıza) o parçaya işaret eden bir başvuru eklersiniz. Eklenen parça başvurusu bir Server Side Include (SSI) gibi çalışır — formatlanmış XML verileri (parça) ayrı bir dosyada durur, öte yandan Tasarım görünümünde dinamik sayfada parça için bir yer turucu belirir. Bir tarayıcı parçaya başvuru içeren dinamik bir sayfayı istediğinde, sunucu bu dahil edilmiş yönergeyi işler ve içinde yer tutucu yerinde parçanın formatlanmış içeriğinin göründüğü yeni bir belge oluşturur.

A. Tarayıcı dinamik sayfayı ister B. Web sunucusu sayfayı bulur ve uygulama sunucusuna iletir C. Uygulama sunucusu yönergeler için sayfayı tarar ve XSLT parçasını getirir D. Uygulama sunucusu dönüştürmeyi gerçekleştirir (XSLT parçasını okur ve xml verilerini alır ve formatlar) E. Uygulama sunucusu dönüştürülmüş parçayı sayfaya ekler ve bunu web sunucusuna geri gönderir F. Web sunucusu tamamlanmış sayfayı tarayıcıya gönderir

Başvuruyu dinamik bir sayfadaki bir XSLT parçasına eklemek için XSL Transformation sunucu davranışı kullanırsınız. Başvuruyu eklediğinizde Dreamweaver, sitenin kök klasöründe bir çalıştırma zamanı kitaplık dosyası içeren bir includes/MM_XSLTransform/ klasörü üretir. Uygulama sunucusu belirtilen XML verilerini dönüştürürken bu dosyada tanımlı işlevleri kullanır. Bu dosya, XML verilerini ve XSLT parçalarını getirmekten, XSL dönüşümünü yapmaktan ve çıkan sonuçları bir web sayfasına basmaktan sorumludur.

Sayfanızın düzgün gösterilmesi için XSLT parçasının bulunduğu dosyasının, verilerinizin bulunduğu XML dosyasının ve üretilen çalıştırma zamanı kitaplık dosyasının üçünün birden sunucuda olması gerekir. (Veri kaynağınız olarak uzak bir XML dosyasını seçerseniz—örneğin bir RSS yayınını—o dosyanın tabii ki Internet'te başka bir yerde durması gerekir.)

Dreamweaver'ı ayrıca sunucu tarafı dönüşümlerinde kullanılmak üzere tam XSLT sayfaları oluşturmak için de kullanabilirsiniz. Tam bir XSLT sayfası aynı bir XSLT parçası gibi çalışır, sadece XSL Transformation sunucu davranışını kullanan tüm XSLT sayfasının başvurusunu eklediğinizde, bir HTML sayfasının tüm içeriğini ekliyorsunuz demektir. Bu yüzden başvuruyu eklemeden önce dinamik sayfadaki (kapsayıcı sayfa görevi gören .cfm, .php veya asp sayfası) tüm HTML'nin temizlenmesi gerekir.

ColdFusion, ASP ve PHP sayfaları için XSL dönüşümleri, Dreamweaver tarafından desteklenmektedir.

Not:

Sunucunuzun, sunucu tarafı dönüşümlerini yapabilmesi için doğru yapılandırılması gerekir. Daha fazla bilgi için sunucu yöneticinize başvurun.

İstemci tarafı XSL dönüşümleri

XSL dönüşümlerini istemci tarafında bir uygulama sunucusu kullanmadan yapabilirsiniz. Bu işlemi yapacak tam bir XSLT sayfasını oluşturmak için Dreamweaver'ı kullanabilirsiniz; ancak istemci tarafı dönüşümleri göstermek istediğiniz verileri içeren XML dosyasının kullanılmasını gerektirir. Ayrıca istemci tarafı dönüşümleri yalnızca modern tarayıcılarda (Internet Explorer 6, Netscape 8, Mozilla 1.8 ve Firefox 1.0.2) çalışır.

Önce tam bir XSLT sayfası oluşturun ve bir XML veri kaynağı iliştirin. (Dreamweaver, yeni sayfayı oluşturduğunuzda sizden veri kaynağını iliştirmenizi ister.) Bir XSLT sayfasını sıfırdan oluşturabilirsiniz veya varolan bir HTML sayfasını bir XSLT sayfasına çevirebilirsiniz. Varolan bir HTML sayfasını bir XSLT sayfasına çevirdiğinizde Veri Bağlantıları panelini (Pencere > Veri Bağlantıları) kullanarak bir XML veri kaynağı iliştirmeniz gerekir.

XSLT sayfanızı oluşturduktan sonra onunla XML verilerinin olduğu XML dosyası arasında, XML dosyasının kendisine (aynen bir HTML sayfasının <head> bölümünde harici bir CSS stil sayfasına bir başvuru eklediğiniz gibi) XSLT sayfası için bir başvuru ekleyerek bağ kurmalısınız. Site ziyaretçileriniz tarayıcıda (XSLT sayfasını değil) XML dosyasını görmelidir. Site ziyaretçileriniz sayfayı ekrana getirdiklerinde, tarayıcı XSL dönüşümünü yapar ve bağ kurulmuş XSLT sayfası tarafından formatlanmış XML verilerini sergiler.

Bağ kurulmuş XSLT ve XML sayfaları arasındaki ilişki, dahili CSS/HTML sayfası modeline kavramsal olarak benzer olmakla birlikte yine de farklıdır. İçeriği olan (örneğin metinli) bir HTML sayfanız olduğunda, içeriği formatlamak için harici bir stil sayfası kullanırsınız. HTML sayfası içeriği belirler, sunucunun hiç görmediği harici CSS kodu da görünümü. XSLT ve XML ile durum tersine döner. XML dosyası (sunucunun ham halini hiç görmediği dosya) içeriği belirlerken XSLT sayfası görünümü belirler. XSLT sayfasında standart HTML'de genellikle bulunan tablolar, yerleşim, grafikler vs. bulunur. Kullanıcı XML dosyasını bir tarayıcıda gördüğünde, XSLT sayfası içeriği formatlar.

A. Tarayıcı XML dosyasını ister B. Sunucu, XML dosyasını tarayıcıya göndererek yanıt verir C. Tarayıcı XML yönergesini okur ve XSLT dosyasını çağırır D. Sunucu XSLT dosyasını sunucuya gönderir E. Tarayıcı XML verilerini dönüştürür ve tarayıcıda görüntüler

Bir XSLT sayfasını bir XML sayfasına bağlamak için Dreamweaver'ı kullandığınızda, Dreamweaver sizin için XML sayfasının en üst kısmına uygun kodu girer. Bağ kurduğunuz XML sayfası size aitse (yani XML dosyası sadece sizin web sunucunuzda duruyorsa), iki sayfa arasında bağ kuran uygun kodu eklemek için tüm yapmanız gereken Dreamweaver'ı kullanmaktır. XML dosyası size ait olduğunda istemci tarafından yapılan XSL dönüşümleri tamamen dinamiktir. XML dosyasındaki veriler güncelleştirdiğiniz zaman bağlı XSLT sayfasını kullanan her HTML çıktısı yeni bilgi ile otomatik olarak güncelleştirilir.

Not:

İstemci tarafı dönüşümleri için kullandığınız XML ve XSL dosyaları aynı dizinde durmalıdır. Durmazlarsa tarayıcı XML dosyasını okur ve dönüşümün XSLT sayfasını bulur, ancak XSLT sayfasındaki göreceli bağlar ile tanımlı varlıklar (stil sayfaları, görüntüler vs.) bulamaz.

Bağ kurmaya çalıştığınız XML sayfasının iyeliği sizde değilse (örneğin, webde bir yerdeki bir RSS yayınının XML verilerini kullanmak istiyorsanız), iş akışı biraz daha karmaşıktır. Harici bir kaynaktan gelen XML verisi kullanarak İstemci tarafı dönüşümü yapmak istiyorsanız, önce XML kaynak dosyasını XSLT sayfanızın durduğu aynı dizine indirmelisiniz. XML sayfası yerel sitenizde olduğunda Dreamweaver'ı, XSLT sayfası ile bağını kuran uygun kodu eklemek ve her iki sayfayı (indirilen XML dosyası ile bağ kurulan XSLT sayfasını) web sunucunuza koymak için kullanabilirsiniz. Kullanıcı XML sayfasını bir tarayıcıda gördüğünde, XSLT sayfası içeriği, aynen önceki örnekteki gibi formatlar.

Harici kaynaktan gelen XML verisinde istemci tarafı dönüşümü yapmanın aleyhine olan, XML verisinin yalnızca kısmen "dinamik" olmasıdır. İndirdiğiniz ve değiştirdiğiniz XML dosyası, webin başka bir yerinde yaşayan o dosyanın sadece bir "anını" yansıtır. Webdeki XML dosyasının aslı değişirse, dosyayı yeniden indirmeniz, XSLT sayfası ile bağını kurmanız ve web sunucunuzda yayınlamanız gerekir. Tarayıcı yalnızca web sunucunuzdaki XML dosyasından aldığı verileri ekrana çizer, yoksa orijinal XML kaynak dosyada olan verileri değil.

XML verileri ve yinelenen öğeler

Yinelenen Bölge XSLT nesnesi, bir XML dosyasındaki yinelenen öğeleri bir sayfada sergilemenize izin verir. XML veri yer tutucusu içeren herhangi bir bölge yinelenen bir bölgeye çevrilebilir. Ancak, en sık kullanılan bölgeler tablo, tablo satırı ve tablo satırları dizisidir.

Aşağıdaki örnek Yinelenen Bölge XSLT nesnesinin bir restoranın menü bilgilerini sergileyen bir tablo satırına uygulandığını göstermektedir. Başlangıç satırı XML şeması için üç farklı öğe gösterir: kalem, açıklama ve fiyat. Yinelenen Bölge XSLT nesnesi bir tablo satırına uygulandığında ve sayfa bir uygulama sunucusu veya tarayıcı tarafından işlendiğinde, tablo, her yeni tablo satırına benzersiz veriler konarak yinelenir.

Yinelenen Bölge XSLT nesnesini Belge penceresindeki bir öğeye uyguladığınızda, yinelenen bölgenin çevresinde ince, sekmeli, gri bir dış hat belirir. Çalışmanızı bir tarayıcıda önizlediğinize (Dosya > Tarayıcıda Önizleme), gri dış hat ortadan kaybolur ve seçim, önceki çizimde olduğu gibi XML dosyasında belirtilen yinelenen öğeleri göstermek üzere genişler.

Yinelenen Bölge XSLT nesnesini sayfaya eklediğinizde, Belge penceresindeki XML verisi yer tutucusunun uzunluğu kırpılır. Bunun nedeni, Dreamweaver'ın yinelenen öğenin yoluna göreceli olacak şekilde XML verisi yer tutucusu XPath (XML Path dili) ifadesini güncelleştirmesidir.

Örneğin aşağıdaki kod, iki dinamik yer tutucusu içeren, kendisine bir Yinelenen Bölge XSLT nesnesi uygulanmamış bir tablo içindir:

<table width="500" border="1"> 
    <tr> 
        <td><xsl:value-of select="rss/channel/item/title"/></td> 
    </tr> 
    <tr> 
        <td><xsl:value-of select="rss/channel/item/description"/></td> 
    </tr> 
</table>

Aşağıdaki kod, aynı tablonun Yinelenen Bölge XSLT nesnesi uygulanmış hali içindir:

<xsl:for-each select="rss/channel/item"> 
    <table width="500" border="1"> 
        <tr> 
            <td><xsl:value-of select="title"/></td> 
        </tr> 
        <tr> 
            <td><xsl:value-of select="description"/></td> 
        </tr> 
    </table> 
</xsl:for-each>

Önceki örnekte , Dreamweaver Yinelenen Bölge'ye (ad ve açıklama) düşen öğelerin XPath'ini, tüm belge yerine kendisini çevreleyen <xsl:for-each> etiketlerine göreceli olması için güncelleştirmiştir.

Dreamweaver, başka durumlarda da bağlama göreceli olan XPath ifadeleri üretir. Örneğin bir XML veri yer tutucusunu daha önce bir Yinelenen Bölge XSLT nesnesi uygulanmış bir tabloya uygularsanız, Dreamweaver otomatik olarak, çevreleyen <xsl:for-each> etiketlerindeki mevcut XPath'e göreceli olan XPath'i gösterir.

XML verilerini önizleme

Bir XSLT parçasına veya tüm bir XSLT sayfasında eklediğiniz XML verilerini önizlemek için Tarayıcıda Önizleme'yi (Dosya > Tarayıcıda Önizleme) kullandığınızda, XSL dönüşümünü yapan motor durumdan duruma farklılık gösterir. XSLT parçaları içeren dinamik sayfalarda, dönüşümü daima uygulama sunucusu yapar. Diğer zamanlarda dönüşümü Dreamweaver veya tarayıcı yapıyor olabilir.

Aşağıdaki tablo Tarayıcıda Önizleme kullanılırkenki durumları ve bunlara karşılık gelen dönüşümleri yapan motorları özetlemektedir:

Tarayıcıda önizlenen sayfa türü	Veri dönüşümlerini gerçekleştiren
XSLT parçasını içeren dinamik sayfa	Uygulama sunucusu
XSLT parçası veya tüm XSLT sayfası	Dreamweaver
Tüm XSLT sayfasına bağı olan XML dosyası	Tarayıcı

Aşağıdaki konular size, ihtiyaçlarınıza uygun önizleme yöntemlerini belirlemenizde yardımcı olacak kılavuz ilkeler sunmaktadır.

Sunucu tarafı dönüşümleri için sayfaları önizleme

Sunucu tarafı dönüşümlerinde site ziyaretçisinin son kertede gördüğü içerik, uygulama sunucunuz tarafından dönüştürülür. XSLT ve sunucu tarafı dönüşümlerinde kullanılmak üzere olan dinamik sayfaları hazırlarken XSLT parçasının kendisi yerine XSLT parçasını içeren dinamik sayfayı önizlemek her zaman daha iyidir. Birinci senaryoda uygulama sunucusunu kullanırsınız çünkü bu, önizlemenizin ziyaretçiler sitenizi ziyaret ettiklerinde gördükleri ile tutarlı olmasını sağlar. Sonraki senaryoda Dreamweaver dönüşümü yapar ve biraz tutarsız sonuçlar verebilir. XSLT parçanızı oluştururken önizlemek için Dreamweaver'ı kullanabilirsiniz ancak verilerin ekrana çizilmesine ilişkin en kesinlikli sonuçları, XSLT parçasını ekledikten sonra dinamik sayfanızı önizlemek için uygulama sunucusunu kullanırsanız görebilirsiniz.

İstemci tarafı dönüşümleri için sayfaları önizleme

İstemci tarafı dönüşümlerinde site ziyaretçisinin son kertede gördüğü içerik, tarayıcınız tarafından dönüştürülür. Bunu XML dosyasından XSLT sayfasına bir bağ ekleyerek elde edersiniz. XML dosyasını Dreamweaver'da açar ve tarayıcıda önizlerseniz, tarayıcıyı XML dosyasını yüklemeye ve dönüşümü yapmaya zorlarsınız. Bu size, site ziyaretçiniz ile aynı şeyleri yaşatır.

Ancak bu yaklaşımı kullanmak, sayfanızın hatalarını ayıklamayı güçleştirir çünkü tarayıcı XML'i dönüştürüp HTML'yi dahili olarak üretir. Üretilen HTML'nin hatalarını ayıklamak için tarayıcının Kaynağı Görüntüle seçeneğini seçerseniz, sadece tarayıcının aldığı orijinal XML'i görürsünüz, yoksa sayfayı çizmekten sorumlu olan HTML'yi (etiketleri, stilleri vs.) değil. Kaynak koduna bakarken tam HTML'yi görmek için bunun yerine XSLT sayfasını bir tarayıcıda önizlemeniz gerekir.

Tüm XSLT sayfalarını ve XSLT parçalarını önizleme

Tüm XSLT sayfaları ve XSLT parçaları oluştururken çalışmanızı, verilerinizin doğru gösterildiğinden emin olmak için önizlemek isteyeceksiniz. Tam XSLT sayfasını veya XSLT parçasını görmek için Tarayıcıda Önizleme'yi kullanırsanız, Dreamweaver, yerleşik dönüştürme motorunu kullanarak dönüşümü gerçekleştirir. Bu yöntem çabuk sonuç verir ve sayfanızı adım adım hazırlayıp hatalarını gidermenizi kolaylaştırır. Ayrıca tarayıcıda Kaynağı Görüntüle seçeneğini seçerek tam HTML'yi (etiketleri, stilleri vs.) görmeniz için bir yol sağlar.

Not:

Bu önizleme yöntemi XSLT sayfaları hazırlamaya başladığınızda, verilerinizi dönüştürmek için sunucuyu veya istemciyi kullanmanızdan bağımsız olarak yaygın olarak kullanılır.